به نظر می‌رسد در مبارزه با ویروس کووید ۱۹ ورق به نفع بشریت برمی‌گردد. ظرف دو هفته، خبر تولید سه نوع واکسن موثر علیه کرونا که تولید شرکت‌های غربی است منتشر شد. اما این واکسن‌ها با یکدیگر تفاوت‌های قابل‌توجهی نیز دارند.
تولید سه واکسن مختلف کرونا توسط سه شرکت دارویی “بیونتک- فایزر”، “مدرنا” و “آسترازنکا” در اروپا و آمریکا خبر امیدوارکننده‌ای برای جهانیان است. این واکسن‌ها هرسه موثرند و احتمال دارد دست کم یکی از آنها در روزهای پایانی سال جاری میلادی به بازار عرضه شود.
تحقیقات نشان می‌دهند که این سه واکسن علیه ویروس کووید ۱۹ موثرند. اما تفاوت اساسی در قیمت و نحوه نگهداری با یکدیگر دارند.
مشخصات واکسن “بیونتک- فایزر”
شرکت داروسازی “بیونتک- فایزر” روز نهم نوامبر خبر موفقیت خود در تولید واکسن کرونا را منتشر کرد. میزان موثر بودن این واکسن ۹۰ درصد است و به گروه واکسن‌های mRNA تعلق دارد. تا به حال در کسانی که این واکسن روی آنها مورد آزمایش قرار گرفته، عوارض جانبی مهم مشاهده نشده است.
بهای هر واکسن ۲۰ دلار است و دوز مضاعف آن ضروری است. این واکسن باید در دمای منهای ۷۰ درجه انبار و منتقل شود. در دمای یخچال معمولی تنها پنج روز دوام می‌آورد.
واکسن شرکت “بیونتک- فایزر” را قابل تزریق برای هر سنی است و برای بالای ۶۵ ساله‌ها تا ۹۴ درصد موثر است. اما ابعاد تاثیرگذاری آن تحت هر شرایطی روشن نیست. به عبارتی روشن نیست که آیا فرد با این واکسن در مواجه با نوع سخت بیماری ایمن می‌شود یا خیر. هم‌چنین روشن نیست که آیا این واکسن برای مهار پاندمی موثر است و جلوی انتقال آن را می‌تواند بگیرد یا نه.
“بیونتک- فایزر” قصد دارد تا پایان ۲۰۲۰ حدود ۵۰ میلیون واکسن تولید کند و این رقم را در سال ۲۰۲۱ به سه میلیارد و ۱۰۰ میلیون دوز برساند. برای این واکسن از اداره بهداشت آمریکا تقاضای مجوز اضطراری شده و مدارک لازم برای گرفتن مجوز از آژانس دارویی اروپا (Ema) ارائه شده است.
شرکت “بیونتک- فایزر” می‌گوید امکانات و تجربه زیادی در انبار و انتقال آن به سراسر جهان دارد.
واکسن تولید شده توسط شرکت “مدرنا”
خبر تولید واکسنی دیگر علیه ویروس کووید ۱۹ توسط شرکت مدرنا روز ۱۶ نوامبر منتشر شد. این واکسن نیز به به گروه mRNA تعلق دارد. میزان تاثیرگذاری آن ۹۴،۵ درصد است. عوارض جانبی محسوسی ندارد. قیمت هر واکسن ۲۵ دلار است و دو واکسن برای ایجاد مصونیت لازم است.
واکسن “مدرنا” را می‌توان در دمای معمولی یخچال تا ۳۰ روز نگهداشت و تا دوماه در دمای منهای ۲۰ درجه سانتیگراد انبار کرد. میزان تاثیر آن بر موارد سخت بیماری نیز مثبت بوده و برای هر سنی قابل استفاده است. در مورد این واکسن نیز روشن نیست که تا چه حد می‌توان با آن جلوی پاندمی کرونا و انتقال آن را گرفت.
مدرنا احتمال می‌دهد که تا پایان سال جاری میلادی ۲۰ میلیون و در سال آینده ۵۰۰ میلیون تا یک میلیارد واکسن تولید کند. شرکت “مدرنا” در هفته‌های آینده تقاضای مجوز اضطراری از اداره بهداشت آمریکا خواهد کرد. آژانس دارویی اروپا در حال رسیدگی به مجوز اضطراری واکسن این شرکت است.
نقطه قوت واکسن شرکت مدرنا علاوه بر تاثیرگذاری بالا، آسان بودن نقل و انتقال و انبار آن است.
ویژگی واکسن “آسترازنکا”
روز ۲۳ نوامبر یعنی دو روز پیش داروسازی بریتانیایی – سوئدی “آسترازنکا” نیز از تولید واکسن کرونا خبر داد. میزان تاثیرگذاری واکسن این شرکت بین ۶۲ تا ۹۰ درصد و بسته به دوز تزریق آن است. تا به حال عوارض جانبی محسوسی روی آزمایش‌شوندگان نداشته است.
بهای این واکسن پایین است. وزارت بهداشت ایتالیا تولید آنرا در اروپا حدود ۲،۵ یورو تخمین زده است. این واکسن قابل تزریق به افراد در هر رده سنی است و روی مسن‌ترها همانقدر موثر بوده که افراد جوان. نکته مهم این که می‌تواند میزان انتقال بیماری و گسترش پاندمی را کاهش دهد.
این واکسن برخلاف واکسن دو شرکت داروسازی دیگر به گروه واکسن‌های mRNA تعلق ندارد. ماده فعال AZD1222 بر پایه ویروس ضعیف شده سرماخوردگی شامپانزه‌ها کشت داده شده و حاوی مواد ژنتیکی پروتئینی است که با آن پاتوژن سارس کوو – ۲ به سلول‌های انسانی متصل می‌شود.
این ماده می‌تواند عامل ایجاد آنتی‌بادی‌های خاص و سلول‌های T باشد که برای سیستم ایمنی بدن انسان مهم هستند.
“آسترازنکا” می‌تواند تا ماه مارس سال ۲۰۲۱ بیش از ۳۰۰ میلیون دوز و تا پایان سال آینده سه میلیارد را به بازار عرضه کند. آلمان از هم‌اکنون ۵۰ میلیون واکسن را رزور کرده است. این شرکت تا پایان همین هفته مذاکرات با اداره بهداشت آمریکا را شروع می‌کند. مدارک لازم در رابطه با این واکسن قرار است به تمام ادارات مربوطه در جهان فرستاده شود.
نکته قابل توجه: در ماه سپتامبر آزمایش این واکسن در سراسر دنیا به دلیل یک مورد بروز ناراحتی عصبی روی یکی از آزمایش شوندگان برای مدت کوتاهی متوقف شد.
واکسن داروساز “آسترازنکا” نسبت به دو شرکت دیگر تاثیرگذاری پایین‌تری دارد، اما نقطه قوت مهم آن در مقایسه با دو واکسن دیگر آسیب‌پذیری پایین در حمل و نقل و انبار کردن آن است و به مراتب ارزان‌تر است.
